Spastische parese, in de volksmond ook wel ´strekpoot´ genoemd, is een aandoening bij runderen waarbij spastische krampen optreden van de achterpoot. Meestal wordt hierbij één achterpoot overmatig gestrekt. Deze progressieve aandoening van de aansturende zenuwen verergert naarmate de dieren ouder worden. Het kan al bij jonge kalveren optreden maar wordt ook op latere leeftijd gezien. In dit geval betrof het een 3,5 jaar oude melkkoe. Waar het ooit begon met enkel een steile stand van de achterbenen, ontwikkelde het zich langzaam richting de kenmerkende verschijnselen van een strekpoot. Het werd op een gegeven moment dusdanig ernstig, dat de koe continue met een spastische achterpoot naar achteren gestrekt stond en nauwelijks de grond meer kon raken. Aangezien het een jonge én goede koe betrof, hebben we besloten om een bijzondere operatie uit te voeren om dit probleem te verhelpen.
De operatie kan met recht bijzonder worden genoemd! Omdat dit ook voor ons geen alledaagse ingreep is, hebben we een collega én ex-docent van de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht gevraagd ons hierin te begeleiden. Dick Scholten mag met recht een oude rot in het vak genoemd worden. Praktisch, super vakkundig maar bovenal enorm gepassioneerd kwam hij ons hier graag bij ondersteunen. De collega’s van Dierenkliniek Oldenzaal-Losser hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om ook mee te kijken en te opereren. Het werd hiermee een leerzame en gezellige middag, mét een uitstekend resultaat!
Voor de geïnteresseerde lezer hier een korte uitleg van de praktische inhoud van deze enigszins complexe operatie:
Zoals gezegd zijn de aansturende zenuwen in de achterpoot aangetast, waardoor continue het signaal wordt gegeven aan de spieren om de achterpoot te strekken. Simpel uiteengezet komt de operatie er dus op neer om dit signaal te onderbreken. We beginnen door de koe te sederen en onder narcose te brengen, waarna we haar plat vastbinden op een praktisch gecreëerde operatietafel (lees: een groot hek). Met een shovel wordt het hek opgetild, zodat de chirurgen het operatieveld op werkhoogte hebben. In de bil van de betreffende achterpoot wordt vervolgens een snede gemaakt onder lokale verdoving. Langzaam wordt er voorzichtig tussen de spieren door gewerkt de diepte in, waarbij kenmerkende anatomische punten ons richting geven. Diep onder en tussen de spierbundels (tot wel zo’n 10-15 centimeter vanaf de huid), bevinden zich meerdere zenuwen. Maar ja, welke zenuw is nu verantwoordelijk voor het overmatig strekken van de achterpoot? Om dit te controleren testen we één voor één de afzonderlijke zenuwen. Door met een soort batterij de zenuw aan te raken, wordt deze sterk geprikkeld. In dit geval bleek de eerste zenuw direct de juiste; met een schokkerige beweging wordt de achterpoot heftig gestrekt. Voor de zekerheid controleren we de andere zenuwen. Zij blijken onder andere verantwoordelijk voor het buigen van de achterpoot en deze moeten we dus niet hebben. Nu we de juiste zenuw hebben gevonden willen we de impuls-geleiding onderbreken. Dit doen we door een stuk van de zenuw te verwijderen. Hierdoor vindt er geen prikkel-overdracht meer plaats en wordt de achterpoot niet meer aangestuurd om continue te strekken. Missie geslaagd! Nadat de wond netjes is gehecht en de koe de nodige nabehandeling heeft gehad (onder andere pijnstillers en ontstekingsremmers), kan zij rustig in het schone stro liggen om de narcose uit te laten werken.
’s Avonds krijgen we bericht van de veehouder dat de koe inmiddels is opgestaan. Ze loopt nog wat onwennig, het is immers even wennen wanneer je langere tijd met een achterpoot hebt gelopen die je nauwelijks kon buigen. Gelukkig kan ze deze nu weer beter buigen en neerzetten. Dagelijks gaat het een stukje beter en enkele weken later vinden we haar weer terug op de plek waar ze het meest op haar gemak is: tussen haar koppelgenoten. Ze kan zich weer prima door de stal bewegen, ziet er gezond uit en laat dit ook blijken middels een goede melkproductie. De wond is mooi genezen. Deze koe kan voorlopig nog zonder problemen en in blakende gezondheid op het bedrijf vertoeven. Dit blijft één van de mooiste aspecten van ons vak, wanneer je na een enigszins gecompliceerde ingreep dit resultaat mag bewonderen. Koe goed ter been, veehouder blij en wij tevreden. Op naar de volgende casus…
